Bizden Bir Ülke: Bosna Hersek

Untitled-72Avrupa’nın güneydoğusunda kalp şeklindeki bir alan üzerinde yer alan Bosna Hersek, Avrupa’nın bitki örtüsü ve hayvanlar alemi en zengin coğrafyalarından birinde yer almaktadır.

Dört mevsimin de doyasıya yaşandığı bu küçük ama insanı büyüleyen ülke, her türlü turizmin cazibe merkezlerinden biri olma özelliğine sahiptir. Uzayıp giden nehirleri, gizemli mezar taşları, tarihi önemi büyük manastırları, Adriyatik Denizi boyunca uzanan plajları, kışın doyasıya yaşandığı dağları, farklı kültürleri barındıran sosyal yaşamı ve tarih kokan eserleri ile baş döndürücü bir ülkenin varlığına şahitlik edeceksiniz. Ülkenin başkenti Saraybosna’nın merkezinde yer alan tarihi pazarı ve Mostar’da bulunan Eski Köprü’yü (Mostar’s Stari Most) mutlaka görmelisiniz.

Yüzyıllık geçmişi olan manastırlar, sevimli köyler ve geleneksel çiftçileri görmek için Vlasic Dağı’na çıkabilirsiniz. 1984 kış olimpiyatlarına ev sahipliği yapmış olan Bjelasnica Dağı, ülkenin en önemli kış turizmi merkezlerinden biridir. Ülkenin güneşli Adriyatik sahili ülkeyi yaz turizmi için en cazip bölgelerden biri haline getirir. Adriyatik’teki Neum Plajı, her yıl binlerce turiste ev sahipliği yapar. Bosna Hersek, turizm açısından en ideal ülkelerden biridir.

Coğrafya

Konumu: Güneydoğu Avrupa, Adriyatik Denizi ve Hırvatistan arasında Coğrafi koordinatları: 44 00 Kuzey, 18 00 Doğu Yüzölçümü:| toplam: 51.129 km2 kara ile kaplı alan: 51.129 km su ile kaplı alan: 0 km2 Kıyaslamalı yüzölçümü: West Virginia’dan biraz daha küçük Ülke sınırları: toplam: 1.459 km sınırdaş ülkeler: Hırvatistan 932 km, Sırbistan ve Dağlık Karadağ 527 km (312 km Sırbistan ile, 215 km Dağlık Karadağ ile) Kıyı şeridi uzunluğu: 20 km Deniz Bilgileri: – İklim: yazlar sıcak, kışlar soğuk; yüksek yerlerde kısa, serin yazlar ve uzun sert kışlar; kıyıya yakin yerlerde yumuşak, yağışlı kışlar Arazi: dağlar ve vadiler Belli başlı yükseklikler: en alçak nokta: Adriyatik Denizi 0 m en yüksek nokta: Maglic 2.386 m Doğal kaynaklar: kömür, demir, boksit, manganez, ormanlar, bakir, krom, kursun, çinko, hidroelektrik potansiyeli olan sular

Siyasi Sistem 

Bosna Hersek yasalar güvencesinde, serbest ve demokratik seçimlerle yönetilen demokratik bir devlettir. Ülke iki yönetim bölümünden oluşur – Bosnak Müslümanlardan ve Hırvatlar’dan oluşan Bosna Hersek Federasyonu ile Bosna Hersekli Sirplardan olusan Bosna Sirp Cumhuriyeti. Bosna Hersek’in kuzey doğusunda yer alan Brcko Bosna Hersek Devleti’nin egemenliğinde özerk bir yönetimdir ve ne Bosna Hersek Federasyonu’na ne de Bosna Sırp Cumhuriyeti’ne bağlı değildir.

Eğitim

Bosna-Hersek’te eğitimi, kalitesi açısından iki kısma ayırmalıyız: Yüksek öğretim öncesi ve yüksek öğretim. İlk ve orta öğretimde sağlam Yugoslavya eğitim sisteminden vazgeçilmemesi; öğrencilerin yüksek öğretime tam anlamıyla hazırlanmasını sağlamaktadır. Bosna-Hersek’te üniversite giriş sınavı olamamakla birlikte öğrenciler istedikleri bölümde istedikleri kadar sene uzatarak okuyabilmektedirler.

Sağlam ilk ve orta öğretime rağmen yüksek öğretim, ne yazık ki kötüdür. Tabiî bunda neden Bosna üniversitelerinin
zayıflıkları ve eski oluşudur. Fakat Bosna-Hersek’teki geleneksel üniversitelerde artık eskidiği kabul edilen yüksek öğretim sistemi; AB’nin belirlediği Bologna Kriterlerinin ilk uygulayıcısı olan Uluslararası Saraybosna Üniversitesi’nin katkılarıyla baştan aşağı değişime uğramıştır. Dünyanın değişik ülkelerinden gelen öğrenciler, yine dünyanın değişik   ülkelerinden gelen seçkin akademisyenler tarafından Saraybosna’nın çok kültürlü ortamında eğitim sunan IUS, bölgede benzeri olmayan model bir kampus üniversitesi olarak ülkenin tüm üst düzey yöneticileri tarafından yakından izlenen ve desteklenen stratejik bir eğitim projesidir.

Tarih

Bosna-Hersek’in eski bayrağı (1992-1998)

Akdeniz kıyısındaki diğer şehirler gibi Bosna’da tarih sahnesindeki yerini Roma İmparatorluğu içerisinde almıştır. Roma İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Bosna’nın yönetimi 1200’lü yıllarda bağımsızlığını elde edene kadar çeşitli kereler el değiştirmiştir. Bağımsızlığını 260 yılı aşkın bir süre koruyan Bosna Krallığı, bu süre boyunca Macarlar ve Sırplara karşı topraklarını savunmak zorunda kalmıştır.

Osmanlı Devleti’nin sınırları içinde bulunan Bosna Eyaleti’nin 17’nci Yüzyıldaki bir haritası

1463 yılında Osmanlı idaresi altına geçen Boşnaklar aynı zamanda Müslümanlığı da benimsemiştir. Müslümanlığı Untitled-73benimsemeyen Boşnakların dini vecibelerini yerine getirmesine izin veren Osmanlı idaresi Bosna topraklarında inşâ ettiği yapılar ve camilerle aynı zamanda Boşnakların gelenekleri ile kültürüne de etki etmiştir. 1878 yılına kadar devam edecek olan Osmanlı idaresi altındaki dönemde pek çok Boşnak Osmanlı idaresinde, devlet yönetiminde önemli görevlere getirilmiştir. Zayıflayan Osmanlı İmparatorluğu’nu parçalamaya karar veren müttefiklerin malî sıkıntılar içerisindeki İstanbul’a baskısı sonucu Bosna’daki Osmanlı idaresi savaşılmadan, masa başında son bularak Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun kontrolüne geçmiştir. 1918 – 1941 yılları arasındaki dönem Yugoslavya’nın iç karışıklıkları ve savaşla geçmiştir.

1941 – 1945 yılları arasındaki II. Dünya Savaşı sırasında Naziler Yugoslavya’yı işgal ederek Slovenya’yı Almanya’ya, Hırvatistan’ı İtalya’ya ve Makedonya’yı Bulgaristan’a bağlayarak özellikle Yahudi ve Çingenelere karşı bir etnik temizlik hareketine girişerek toplama kamplarında binlerce insanı öldürdüler. 1945 – 1990 yılları arasındaki soğuk savaş döneminin 35 yıllı Tito’nın liderligi altında geçti. Bu dönemde Bosna – Hersek’in sınırları 1918 öncesi döndü ve Boşnaklar kültürel kimliklerine yeniden kavuştular. Batı’nın desteği ile Yugoslavya’da savaşın izleri çabuk silindi. Batılı ülkeler Yugoslavya’yı sadece ekonomik değil aynı zamanda askeri ve siyasi alanda da destekledi. 1970’li yıllarda Sovyet müdahalesi riski ile karşılaşıldığında Amerika Birleşik Devletleri Yugoslavya’yı savunmak için nükleer güce başvurabileceğini açıkladı. Soğuk Savaş’ın son bulması ve sona eren komünist rejimle birlikte parçalanan Sovyetler Birliği’nden Yugoslavya da etkilendi.

Saraybosna’da Alışveriş 

Klas, DP, Robot, Merkür, Mercator, Hose Komerc, başlıca marketlerdir. Bunun yanı sıra güvenilir et ürünleri konusunda Bosna Riyaseti tarafından helal et ürünleri sattığı ilan edilen markaların ürünleri tercih edilmektedir. OVAKO, BAJROVİÇ, bu markalardan bazılarıdır. Ayrıca MAKSUMİÇ ve MUJANİÇ güvenilir et ürünleri sattığını bildiğimiz kasaplardır. Saraybosna’da zor bulunan dört şey; Türk çayı, çay bardağı, demlik ve kırmızı mercimek’tir. Çay bardağı ve demliği MARS 97 alışveriş merkezlerinden, çay ve kırmızı mercimeği ise ZEYNO’dan temin edebilirsiniz.

Sebze Ve Meyve Alışverişleri

Sebze ve meyve alışverişlerinde ZELENA PİJACA olarak isimlendirilen sebze pazarları vardır. Bu pazarlar ihtiyaç duyulan sebze ve meyvelerin satıldığı daimi Pazar özelliğini taşımaktadır. Bunun yanı sıra marketlerin sebze reyonlarından da alışveriş yapılabilir.

Kılık- Kıyafet Ve Takı Alışverişi 

Bosna-Hersek’te Türkiye’den bazı firmaların bayileri bulunmaktadır. Bunun yanı sıra PİJACA adı verilen yerlerle giyim ürünleri satan mağazalar bolca bulunmaktadır. Takı konusunda ise gümüş en yaygın takı malzemesidir. Başçarşı’daki mağazalarda bolca çeşit bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye’den gelmiş ve gümüş işi ile uğraşan firmalar da bulunmaktadır.

Ne, Nerede Yenir?

Bosna’da en meşhur yiyecekler, Boşnak böreği ile Çevapi’dir. Boşnaklar Burek dediklerinde kıymalı börekten bahsederler. Ispanaklı börek “zelyenitsa”, patatesli börek “krompiruşa” ve peynirli börek ise “sirnitsa” olarak telaffuz edilir. Burekdzinica (börekçi) isimli yerlerde satılır. Porsiyon fiyatı ortalama 1,5 ve 3KM arasındadır. Çevapi ise Cevapdzinica adı verilen yerlerde satılır. Türkiye’de İnegöl köfte olarak bilinen köfteye benzer. Porsiyon fiyatı ortalama 6-8KM civarındadır. Aşçinitsalar, (Ašcinica) etli ev yemekleri lezzetini tadabileceğiniz yerlerdir. Buralara yolunuz düştüğünde; Begova çorba, Klepe (Boşnak usülü mantı), veya Bosanski Sahan (içi et ve pirinçle doldurulmuş olarak; lahana sarma, soğan dolması, biber dolması veya domates dolması) ve Tuffahiye (elma tatlısı) tatmanızı öneririz. Maliyet ise yaklaşık 12-20KM arasıdır. Yukarıdakilerden hangisini tadarsanız tadın doymuş olarak kalkacağınızı hatta aşçinitsa’dan tıka basa doymuş olarak çıkacağınızı temin edebiliriz. Ancak hepsinin üzerine ise; yanında lokumu ile birlikte servis edilen Boşnak kahvesi gibisi yoktur. Bu keyif ise size yaklaşık 1,5-2KM’e çıkar.

Untitled-74Otel Ve Pansiyonlar

Saraybosna’da otel fiyatları günlük –yaklaşık olarak- kişi başı 20 Euro / 40KM den başlamaktadır. Otellerde fiyatları açık menü kahvaltı dâhildir. Pansiyonların fiyatları ise şehirdeki mevkisine göre ve imkânlarına göre değişmekle beraber kişi başı 8 Euro /16KM’den başlayıp 20-25€ / 40-50KM’ye kadar çıkabilmektedir

Kiralık Evler 

Saraybosna’da evler çoğunlukla eşyalı olarak kiraya verilmektedir. Emlak ofisi yaygın değildir. Haftalık çıkan Oglasi (Cuma günü) ve Süper Oglasi (Çarşamba günü) gazeteleri alım-satım-kiralama amaçlı yayın yapan gazetelerdir. Bunlar aracılığıyla kiralık daire kiralama imkânı bulunmaktadır. Bunun yanı sıra www.trazim.ba internet adresinden kiralık ev bulma imkânı da vardır.